سوزش، درد موقع نشستن، خون روی دستمال توالت و احساس شرم از گفتن این علائم… بسیاری از افراد وقتی برای اولین بار با بواسیر (هموروئید) یا شقاق مقعد روبه‌رو می‌شوند، در سکوت سراغ پماد بواسیر و پماد شقاق می‌روند؛ بدون این‌که دقیق بدانند این پمادها تا کجا کمک‌کننده‌اند و از کجا به بعد فقط زمان را از آنها می‌گیرند و اجازه میدهند بیماری عمیق‌تر و مزمن‌تر شود. از طرف دیگر، نام لیزر هم برای بعضی‌ها ترسناک است و هم ناشناخته؛ آیا لیزر یعنی جراحی سنگین؟ آیا دردناک است؟ آیا همه‌ی مبتلایان بواسیر و شقاق باید دیر یا زود لیزر انجام دهند؟
این مقاله برای همین نگرانی‌ها نوشته شده است. در این متن به زبان ساده و علمی توضیح می‌دهیم:
- بواسیر و شقاق دقیقاً چه هستند و چرا به‌وجود می‌آیند؟
- پمادهای بواسیر و شقاق چه انواعی دارند و در چه شرایطی واقعاً مؤثرند؟
- چه خطاهایی باعث میشود پمادها نه تنها کمک نکنند، بلکه وضعیت را بدتر کنند؟
- لیزر بواسیر و شقاق چیست، چگونه انجام میشود و برای چه افرادی مناسب است؟
- چه زمانی باید از درمان دارویی و پمادی عبور کنیم و به سمت لیزر برویم؟
اگر از آن دسته افرادی هستید که ماه‌هاست هر شب پماد می‌زنید اما درد و خونریزی هنوز رهایتان نکرده، این متن میتواند برایتان نقشه راه باشد؛ نقشه‌ای که نشان میدهد کجا ادامه‌ی پماد منطقی است و کجا وقت تغییر مسیر و مشاوره تخصصی در مراکز لیزر مثل بیتا کلینیک است.
بواسیر (هموروئید) چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
بواسیر یا هموروئید، در واقع تورم و گشاد شدن عروق و بالشتک‌های طبیعی در ناحیه مقعد است. همه‌ی ما از بدو تولد این بالشتک‌ها را داریم؛ وظیفه‌شان کمک به کنترل گاز و مدفوع و آب‌بندی کانال مقعد است. اما وقتی فشار بیش از حد، طولانیمدت یا تکرارشونده به این ناحیه وارد شود، این بالشتک‌ها متورم و گشاد می‌شوند و به شکل بواسیر داخلی یا خارجی خود را نشان میدهند.
انواع بواسیر
بواسیر را معمولاً به دو نوع کلی تقسیم میکنند:
- بواسیر داخلی: در داخل کانال مقعد ایجاد میشود و در مراحل اولیه معمولاً درد زیادی ندارد. علامت اصلی آن خونریزی هنگام دفع است؛ خون روشن روی مدفوع، درون توالت یا روی دستمال توالت. در مراحل پیشرفته‌تر، ممکن است این توده‌ها از مقعد بیرون بزنند (پرولاپس) و بیمار آنها را به صورت برجستگی احساس کند.
- بواسیر خارجی: زیر پوست اطراف مقعد به شکل برجستگی یا توده دردناک ظاهر میشود. در مواردی که لخته خون داخل این عروق تشکیل شود (هموروئید ترومبوزه)، درد شدید و ناگهانی ایجاد میشود و بیمار حتی نمی‌تواند راحت بنشیند.
یبوست مزمن، زور زدن هنگام دفع، نشستن طولانیمدت روی توالت، بارداری، چاقی، جابه‌جایی مکرر بارهای سنگین و زندگی کم‌تحرک از مهم‌ترین عوامل مستعدکننده‌ی بواسیر هستند. اصلاح این عوامل بخش مهمی از درمان است؛ چه پماد استفاده کنید، چه لیزر انجام دهید.
شقاق مقعد چیست و چه فرقی با بواسیر دارد؟
شقاق مقعد (Anal Fissure) زخم یا ترک دردناک روی لبه یا داخل کانال مقعد است. بسیاری از بیماران خونریزی و درد شقاق را با بواسیر اشتباه می‌گیرند و به همین دلیل ممکن است ماه‌ها از پمادهای نامتناسب استفاده کنند، در حالی که مشکل اصلی چیز دیگری است.
شقاق حاد و شقاق مزمن
به‌طور کلی شقاق به دو گروه تقسیم میشود:
- شقاق حاد: معمولاً کمتر از ۶ هفته از شروع آن گذشته است. لبه‌های زخم نسبتاً صاف و تمیز هستند، پوست اطراف خیلی تغییر نکرده و با درمان‌های دارویی و پماد مناسب، شانس ترمیم خودبه‌خودی بالاست.
- شقاق مزمن: زخم مدت طولانی‌تری باقی مانده، لبه‌های آن ضخیم و برجسته شده، ممکن است یک زایده پوستی کوچک (skin tag) در کنار زخم ایجاد شده باشد و بیمار از دورههای مکرر درد و خونریزی شکایت دارد. شقاق مزمن معمولاً به درمان ساده با پماد به‌تنهایی پاسخ کامل نمی‌دهد.
علائم شقاق
مهم‌ترین علائم شقاق عبارت‌اند از:
- درد تیز و برنده هنگام دفع که ممکن است تا ساعت‌ها بعد ادامه پیدا کند.
- خون روشن روی دستمال یا روی سطح مدفوع.
- سوزش و خارش اطراف مقعد.
- ترس از دفع به‌دلیل درد، که خود باعث بدتر شدن یبوست میشود.
اگر درد شما بیشتر بریدگی شبیه است تا فشار و سنگینی، احتمال شقاق بالاتر است. در این شرایط استفادهی بی‌برنامه از پمادهای ضدهموروئید، بدون تشخیص دقیق، میتواند روند درمان را به‌تعویق بیندازد. در چنین مواردی، مشاوره با متخصص بیماری‌های نشیمنگاه در مراکز لیزر مانند کلینیک لیزر و درمان شقاق بیتا کمک میکند از همان ابتدا در مسیر درست قرار بگیرید.
پمادهای بواسیر: انواع، کاربردها و محدودیت‌ها
وقتی از پماد بواسیر صحبت می‌کنیم، در واقع از گروهی از داروهای موضعی با ترکیبات مختلف حرف می‌زنیم. در داروخانه‌ها انواعی از این پمادها با نام‌های تجاری متنوع وجود دارد، اما از نظر ترکیب، معمولاً به چند دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند:
پمادهای حاوی بی‌حس‌کننده (لیدوکائین و مشابه آن)
این پمادها حاوی مواد بی‌حس‌کننده‌ی موضعی هستند که برای مدت کوتاهی درد و سوزش را کاهش میدهند. اثر آنها معمولاً ظرف چند دقیقه شروع و پس از چند ساعت کم‌رنگ میشود. این دسته:
- برای تسکین موقت درد مفید هستند.
- مشکل زمینه‌ای را درمان نمی‌کنند، بلکه فقط احساس درد را کاهش میدهند.
- مصرف طولانیمدت و بی‌رویه‌ی آنها ممکن است باعث حساسیت پوستی یا کاهش اثر شود.
پمادهای ضدالتهاب حاوی کورتون
بسیاری از پمادهای قوی بواسیر، حاوی کورتیکواستروئید (مثل هیدروکورتیزون) هستند. این داروها التهاب و خارش را به‌خوبی کم میکنند، اما:
- مصرف کوتاهمدت آنها در دورههای حاد میتواند مفید باشد.
- مصرف طولانیمدت ممکن است باعث نازک شدن پوست، ترک بیشتر و مستعد شدن به عفونت شود.
- استفادهی خودسرانه و چندماهه از این پمادها روی ناحیه‌ی ظریف مقعد اصلاً توصیه نمیشود.
پمادهای حاوی وازوکانستریکس‌ها و ترکیبات جمع‌کننده عروق
برخی پمادهای بواسیر حاوی موادی هستند که عروق را موقتاً منقبض میکنند و به کاهش تورم کمک میکنند. این داروها میتوانند احساس فشار و برجستگی را تا حدی کم کنند، اما باز هم راه‌حل دائمی برای بواسیر پیشرفته نیستند.
پمادهای گیاهی و ترکیبی
در بازار، پمادهایی با ترکیبات گیاهی (مثل فندق افسونگر، آلوئه‌ورا و…) عرضه می‌شوند. این پمادها بیشتر نقش تسکینی و آرام‌کننده دارند و اگرچه ممکن است در بواسیر خفیف و در کنار اصلاح تغذیه کمی کمک کنند، اما در بواسیر متوسط و شدید، به‌تنهایی کافی نیستند. از طرف دیگر، «گیاهی بودن» به معنی بی‌خطر بودن نیست؛ ممکن است برخی افراد به این ترکیبات حساسیت نشان دهند.
پمادهای شقاق: از نیتروگلیسیرین تا دیلتیازم
پمادهایی که برای شقاق تجویز می‌شوند معمولاً با پمادهای بواسیر تفاوت دارند؛ هدف اصلی آنها کاهش اسپاسم (گرفتگی) عضلهی اسفنکتر داخلی مقعد و بهبود خون‌رسانی به ناحیه زخم است. معروف‌ترین گروه‌ها عبارت‌اند از:
- پماد نیتروگلیسیرین: با شل کردن عضلهی اسفنکتر و افزایش جریان خون، به ترمیم زخم کمک میکند. سردرد از عوارض شایع آن است.
- پماد دیلتیازم یا نیفدیپین: این داروها که در اصل برای فشار خون به‌کار می‌روند، به‌صورت موضعی هم برای شل شدن اسفنکتر و بهبود شقاق استفاده می‌شوند.
- پمادهای ترکیبی: گاهی ترکیبی از بی‌حس‌کننده، ضدالتهاب ملایم و داروی شل‌کننده‌ی عضله در یک پماد استفاده میشود.
پماد شقاق، اگر درست و طبق نظر پزشک استفاده شود، در شقاق حاد و شقاق شبه‌مزمن میتواند در عرض چند هفته تا چند ماه زخم را بهبود دهد. اما در شقاق مزمن با تغییرات ساختاری، احتمال نیاز به روش‌های مداخله‌ای مثل لیزر، بوتاکس یا اسفنکتروتومی (برش کنترلشده اسفنکتر) بالا می‌رود.
پمادها چه زمانی واقعاً مؤثرند؟
پرسش اصلی بسیاری از بیماران این است: «از کجا بفهمم پمادی که استفاده می‌کنم برایم کافی است یا فقط دارم وقت تلف می‌کنم؟» پاسخ این سؤال به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما چند قاعده‌ی کلی را می‌توان مطرح کرد.
پمادها بیشتر در مراحل خفیف و حاد کمک میکنند
در موارد زیر، استفادهی صحیح از پماد به‌همراه اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی، شانس موفقیت بالایی دارد:
- بواسیر داخلی درجه ۱ و ۲ (برجستگی خفیف که بیرون‌زدگی واضح ندارد یا خودبه‌خود برمی‌گردد).
- بواسیر خارجی کوچک و بدون لخته‌ی حاد.
- شقاق حاد که کمتر از ۶ هفته از شروع آن گذشته است.
- اولین یا دومین حمله‌ی علائم، بدون سابقه‌ی طولانی بیماری.
- عدم وجود علائم هشدار مثل کاهش وزن بی‌دلیل، خونریزی بسیار شدید یا سابقه‌ی سرطان روده در خانواده.
اگر در این گروه‌ها قرار دارید، پزشک معمولاً ابتدا یک دوره درمان محافظه‌کارانه با پماد، ملین، رژیم پرفیبر و اصلاح عادات توالت توصیه میکند و سپس پاسخ بدن را ارزیابی میکند.
نشانه‌های پاسخ مناسب به پماد
اگر پماد برای شما در مسیر درست است، معمولاً ظرف ۷ تا ۱۴ روز تغییرات زیر را حس می‌کنید:
- کاهش محسوس درد و سوزش هنگام و بعد از دفع.
- کمتر شدن یا قطع شدن خونریزی.
- کم شدن احساس برجستگی و تورم اطراف مقعد.
- افزایش تحمل برای نشستن و فعالیت روزمره.
اگر بعد از دو تا سه هفته استفادهی صحیح از پماد (همزمان با رژیم و اصلاح عادات) هیچ‌کدام از این نشانه‌ها را نمی‌بینید یا حتی وضعیت بدتر شده است، معمولاً باید درمان بازنگری شود و احتمالاً به سمت روش‌های پیشرفته‌تر مثل لیزر حرکت کنید.
محدودیت‌ها و خطرات مصرف طولانیمدت پمادها
هر دارویی، حتی اگر موضعی و بدون نسخه باشد، محدودیت‌هایی دارد. مهم‌ترین مشکلاتی که در اثر مصرف خودسرانه و طولانیمدت پمادهای بواسیر و شقاق دیده میشود عبارت‌اند از:
- پنهان شدن بیماری جدی‌تر: گاهی خونریزی از ناحیه‌ی مقعد ناشی از پولیپ‌ها یا تومورهای روده است، اما بیمار بدون معاینه‌ی تخصصی، ماه‌ها با پماد خوددرمانی میکند و تشخیص بیماری جدی به‌تعویق می‌افتد.
- نازک شدن پوست و مخاط: مصرف طولانی پمادهای حاوی کورتون میتواند پوست ناحیه را نازک کند و به‌مرور شقاق را تشدید کند.
- عفونت و حساسیت: استفادهی بی‌رویه از پمادهای مختلف بدون وقفه ممکن است تعادل میکروبی و دفاع طبیعی پوست را به‌هم بزند و باعث عفونت و التهاب شدیدتر شود.
- وابستگی ذهنی: بیمار بدون پماد احساس ناامنی میکند و حتی زمانی که باید سراغ درمان قطعی‌تر مثل لیزر برود، همچنان به پماد چسبیده می‌ماند.
اگر ماه‌هاست چند نوع پماد را پشت‌سرهم یا همزمان استفاده می‌کنید ولی هنوز درد و خونریزی با شماست، وقت آن است که با دید بازتر به گزینه‌هایی مانند لیزر بواسیر و سایر روش‌های نوین فکر کنید.
لیزر بواسیر و شقاق چیست و چگونه عمل میکند؟
لیزر در درمان بیماری‌های نشیمنگاه، بهویژه بواسیر و شقاق، به‌عنوان یک روش کم‌تهاجمی، سرپایی و دقیق شناخته میشود. در این روش از انرژی نور لیزر برای برداشتن بافت اضافی، کنترل خونریزی و تحریک ترمیم استفاده میشود.
لیزر بواسیر
در لیزر بواسیر، بسته به نوع و درجه بیماری، پزشک با استفاده از فیبر ظریف لیزر، بالشتک‌های هموروئیدی بیمار را هدف قرار میدهد. انرژی لیزر باعث بسته شدن عروق غیرطبیعی، کاهش حجم بافت و در صورت لزوم برداشت دقیق توده‌ها میشود. این کار:
- معمولاً به‌صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی یا بی‌حسی کم‌عمق انجام میشود.
- خونریزی حین عمل بسیار کم است.
- بافت‌های سالم اطراف تا حد زیادی حفظ می‌شوند.
لیزر شقاق
در شقاق مزمن، لیزر برای برداشت لبه‌های ضخیم‌شده زخم، بهبود خون‌رسانی و در صورت نیاز، انجام مداخلات تکمیلی استفاده میشود. این کار باعث میشود زخم مزمن که ماه‌ها بسته نمی‌شده، فرصت واقعی برای ترمیم پیدا کند. در برخی موارد، لیزر با تکنیک‌های دیگر (مثل تزریق بوتاکس یا برش محدود اسفنکتر) ترکیب میشود تا هم درد کاهش یابد، هم خطر بی‌اختیاری به حداقل برسد.
مقایسه پماد و لیزر برای بواسیر و شقاق
برای تصمیم‌گیری آگاهانه، بهتر است مزایا و محدودیت‌های پماد و لیزر را در کنار هم ببینیم. جدول زیر دید کلی در این زمینه میدهد:
| جنبه مقایسه | پماد بواسیر/شقاق | لیزر بواسیر/شقاق |
|---|---|---|
| نوع اثر | اغلب تسکین علائم و کاهش التهاب | حذف یا اصلاح منبع مشکل و ترمیم ساختاری |
| مناسب برای | بواسیر خفیف، شقاق حاد، شروع علائم | بواسیر متوسط تا شدید، شقاق مزمن، شکست درمان دارویی |
| مدت پاسخ | معمولاً کوتاهمدت و وابسته به ادامه مصرف | پاسخ پایدارتر، در صورت اصلاح سبک زندگی |
| نیاز به بستری | ندارد | معمولاً سرپایی، بدون بستری طولانی |
| خطر عوارض پوستی | در مصرف طولانیمدت (کورتون و…) قابل‌توجه است | در صورت انجام توسط تیم مجرب، کنترلشده و کمتر |
| کنترل درد | خوب ولی موقتی | پس از دوره کوتاهی ناراحتی، کاهش پایدار درد زمینه‌ای |
| امکان بازگشت بیماری | بالا، اگر عوامل زمینه‌ای اصلاح نشوند | کمتر، اما همچنان به سبک زندگی وابسته است |
دیدن این مقایسه کمک میکند متوجه شویم پماد و لیزر رقیب هم نیستند؛ هرکدام جای خود را دارند. پماد در ابتدای مسیر و در موارد خفیف میتواند درمان اصلی باشد و در مراحل بعدی، حتی در کنار لیزر هم برای کنترل علائم به‌کار می‌رود. اما در بیماری پیشرفته و مزمن، اصرار بی‌پایان به پماد، فقط درمان قطعی را عقب می‌اندازد.
چه زمانی باید از پماد به لیزر تغییر مسیر بدهیم؟
حال به بخش کلیدی می‌رسیم: «نشانه‌هایی که به ما می‌گویند زمان لیزر بواسیر یا لیزر شقاق فرا رسیده است.» معیارها را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:
۱. طولانی شدن علائم بدون پاسخ مناسب
اگر با وجود درمان دارویی و پماد:
- بیش از ۶ تا ۸ هفته است که درد، خونریزی یا تورم ادامه دارد،
- بیش از دو بار در سال دچار عود شدید علائم می‌شوید،
- و هر بار برای آرام شدن مجبور به مصرف طولانیمدت پماد هستید،
احتمالاً بیماری شما از حدی گذشته که پماد به‌تنهایی کافی باشد. در این شرایط ارزیابی برای روش‌های مداخله‌ای مانند لیزر منطقی است.
۲. بواسیر پیشرفته (درجه ۳ و ۴)
در بواسیر درجه ۳ و ۴، توده‌های هموروئیدی از مقعد بیرون می‌زنند و یا به‌سختی داخل می‌روند، یا اساساً قابل‌برگشت نیستند. در این وضعیت:
- پماد فقط میتواند موقتاً سوزش و التهاب را کم کند.
- ساختار غیرطبیعی عروق و بافت، بدون مداخله اصلاح نمیشود.
- خطر عوارضی مثل لخته شدن و خونریزی شدید بالاتر است.
در چنین مواردی، پزشک غالباً روش‌هایی مانند لیزر، رابربند یا جراحی را مطرح میکند. لیزر به‌دلیل دقت و خونریزی کم، در بسیاری از موارد انتخاب اول بیماران شاغل و پرمشغله است.
۳. شقاق مزمن با اسپاسم شدید اسفنکتر
اگر شقاق شما مزمن شده، لبه‌های زخمتان ضخیم و برجسته است و همراه با هر دفع، درد شدید و طولانیمدت دارید، استفادهی صرف از پماد شل‌کننده‌ی عضله معمولاً کافی نیست. در این شرایط:
- ممکن است پزشک ترکیب پماد با بوتاکس را پیشنهاد کند.
- در بعضی موارد، لیزر همراه با مداخله روی اسفنکتر داخلی ضرورت پیدا میکند.
ارزیابی دقیق این انتخاب‌ها باید توسط فوق‌تخصص کولورکتال یا جراح آشنا با تکنیک‌های لیزری انجام شود. مراجعه به کلینیک‌های تخصصی مثل مرکز بیماری‌های نشیمنگاهی بیتا کمک میکند واقع‌بینانه‌ترین گزینه‌ها را بشناسید.
۴. اختلال جدی در کیفیت زندگی
اگر درد بواسیر یا شقاق:
- شما را از کار، ورزش یا روابط زناشویی بازمی‌دارد،
- باعث اضطراب شدید و ترس از دفع شده،
- یا خواب و تمرکزتان را مختل کرده است،
به‌جای ادامه‌ی پماد به‌صورت بی‌پایان، بهتر است دربارهی درمان‌های پایدارتر مثل لیزر با متخصص صحبت کنید. هدف درمان فقط قطع خونریزی نیست؛ بازگرداندن کیفیت زندگی است.
آیا همیشه باید لیزر کنیم؟ چه کسانی هنوز کاندیدای خوب پماد هستند؟
نه، همه‌ی بیماران بواسیر و شقاق به لیزر نیاز ندارند. در بسیاری از موارد، یک دوره درمان اصولی با پماد، رژیم پرفیبر، مصرف مایعات کافی و اصلاح عادات توالت، مشکل را کاملاً حل میکند. شما همچنان کاندیدای خوب درمان دارویی هستید اگر:
- برای اولین بار دچار علائم خفیف شده‌اید.
- بواسیر داخلی خفیف دارید که فقط کمی خونریزی میکند و بیرون‌زدگی شدید ندارد.
- شقاق حاد دارید و هنوز تغییرات مزمن ایجاد نشده است.
- می‌توانید سبک زندگی خود را واقعاً اصلاح و یبوست یا اسهال مزمن را کنترل کنید.
در این شرایط، وظیفه‌ی پزشک این است که شما را از افراط در مصرف پماد و خوددرمانی بی‌رویه حفظ کند، برنامه‌ای مشخص به شما بدهد و نتایج را در فواصل منطقی ارزیابی کند. اگر در ارزیابی مجدد، پاسخ کافی نباشد، بحث لیزر دوباره روی میز گذاشته میشود.
نقش تشخیص و معاینه تخصصی قبل از تصمیم‌گیری
یک نکته‌ی حیاتی را نباید فراموش کنیم: هیچ‌کس با دیدن عکس پماد روی جعبه یا شنیدن تجربه‌ی دوستان، نمی‌تواند تشخیص قطعی بواسیر یا شقاق را خودش برای خود بنویسد. برخی بیماری‌ها مثل فیستول، آبسه، پولیپ یا حتی تومورهای روده‌ی بزرگ ممکن است خود را به شکل خونریزی و درد مقعد نشان دهند.
در معاینه‌ی تخصصی، بسته به شرایط، پزشک از معاینه‌ی فیزیکی، آنوسکوپی و در صورت لزوم، تصویربرداری کمک می‌گیرد تا تشخیص قطعی حاصل شود. در کلینیک‌های تخصصی مانند بیتا، این روند به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و با توجه به حساسیت بیمار انجام میشود تا هم شرم بیمار کاهش یابد، هم از ایمنی و دقت تشخیص مطمئن شویم.
اگر مدت‌هاست بین استفاده از پماد و فکر کردن به لیزر مردد هستید، یک ویزیت ساختارمند با متخصص در مراکز فوق‌تخصصی مثل بیتا کلینیک بهترین نقطه‌ی شروع برای تصمیم‌گیری علمی است.
آماده‌سازی برای لیزر بواسیر یا شقاق
اگر پس از ارزیابی، لیزر برای شما بهترین گزینه تشخیص داده شود، معمولاً مراحل کلی به این صورت است:
- شرح‌حال و معاینه‌ی دقیق، بررسی بیماری‌های همراه و داروهای مصرفی.
- در صورت نیاز، انجام آزمایش‌های ساده یا تصویربرداری.
- توضیح کامل روش لیزر، مزایا، محدودیت‌ها و مراقبت‌های بعد از آن.
- هماهنگی زمان عمل سرپایی و نوع بی‌حسی (موضعی یا سبک).
بسته به نوع و وسعت بیماری و شرایط عمومی شما، جزئیات این روند کمی تفاوت میکند؛ اما هدف، انجام یک اقدام کم‌تهاجمی، دقیق و سریع با بازگشت سریع‌تر به زندگی روزمره است. برای آشنایی با روند معاینه تا درمان در یک مرکز مجهز، می‌توانید از صفحه‌ی اصلی کلینیک زیبایی و لیزر بیتا بازدید کنید.
مراقبت بعد از لیزر و نقش ادامه‌ی پمادها
بعد از لیزر بواسیر یا شقاق، بدن شما هنوز نیاز به حمایت دارد. معمولاً برای چند روز تا چند هفته:
- پمادها و داروهای مسکن ملایم برای کنترل درد و تسریع ترمیم تجویز می‌شوند.
- رژیم پرفیبر و مایعات کافی برای نرم نگه داشتن مدفوع توصیه میشود.
- دستورالعمل‌های دقیق دربارهی نحوه‌ی شست‌وشو، نشستن در لگن آب ولرم (سیترزبث) و محدودیت‌های فعالیت به شما داده میشود.
در این مرحله، پمادها دیگر نقش «درمان اصلی» را ندارند، بلکه مثل همراهانی هستند که روند ترمیم بعد از لیزر را آسان‌تر و راحت‌تر میکنند.
اصلاح سبک زندگی؛ حلقه‌ی مشترک پماد و لیزر
چه فقط پماد استفاده کنید و چه لیزر انجام دهید، اگر سبک زندگی و عادات روده‌ای شما اصلاح نشود، احتمال عود بواسیر و شقاق باقی می‌ماند. نکات کلیدی عبارت‌اند از:
- افزایش مصرف فیبر (سبزیجات، میوه، غلات کامل) و آب کافی در طول روز.
- اجتناب از زور زدن هنگام دفع و نشستن طولانیمدت روی توالت.
- فعالیت بدنی منظم؛ حتی پیاده‌روی روزانه.
- کنترل وزن و اجتناب از بلند کردن اجسام بسیار سنگین.
در بیتا کلینیک، علاوه بر درمان‌های موضعی و لیزر، روی آموزش بیمار دربارهی این اصول تأکید میشود تا نتیجه‌ی درمان پایدارتر باشد. برای اطلاعات بیشتر دربارهی اصلاح عادات روزمره، می‌توانید به مقالات آموزشی بخش بیماری‌های نشیمنگاهی در سایت bita.clinic مراجعه کنید.
جمع‌بندی: پماد یا لیزر؛ انتخاب هوشمندانه به‌جای دوگانه‌سازی
پمادهای بواسیر و شقاق، اگر درست و به‌موقع استفاده شوند، ابزارهای ارزشمندی برای کنترل علائم و کمک به ترمیم هستند؛ اما همه‌چیز نیستند. لیزر نیز یک «معجزه‌گر یک‌شبه» نیست، بلکه روشی علمی و کم‌تهاجمی است که در مراحل مشخصی از بیماری، میتواند درمان ریشه‌ای‌تری فراهم کند.
انتخاب بین پماد و لیزر، نه با خواندن بروشور دارو و نه با تجربه‌ی دوستان، بلکه با تشخیص دقیق، ارزیابی مرحله‌ی بیماری و در نظر گرفتن شرایط فردی شما انجام میشود. اگر مدت‌هاست در چرخه‌ی پماد و عود گرفتار شده‌اید، شاید زمان آن است که با یک نگاه تازه، گزینه‌ی لیزر را در کنار تیمی مجرب در مراکزی مانند بیتا کلینیک بررسی کنید و برای همیشه از نگرانی مزمن بواسیر و شقاق فاصله بگیرید.