هموروئید و شقاق چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ هموروئید و شقاق (فیشر مقعدی) دو مورد از شایع‌ترین بیماری‌های مقعدی هستند که علی‌رغم شباهت در یکسری علائم، تفاوت‌هایی کلی با یکدیگر دارند. زمانی که بر اثر وارد شدن فشار بیش از حد عروق ناحیه مقعد متورم یا واریسی شوند به آن بواسیر یا هموروئید گفته میشود. در حالی‌که شقاق به ترک‌های عمیقی که در دیواره خارجی ایجاد شده است گفته میشود. اما تفاوت شقاق و بواسیر در چه مواردی است و یا چگونه می‌توانیم این دو بیماری را از یکدیگر تشخیص دهیم؟ برای درک بهتر تفاوت‌های شقاق و بواسیر ابتدا بهتر است با علائم این دو عارضه آشنا شوید.
افراد مبتلا به شقاق اغلب علائم زیر را احساس خواهند کرد:
- مشاهده خون بر روی دستمال کاغذی یا در کاسه توالت حین دفع مدفوع
- احساس درد شدید و تیر کشیدن ناحیه مقعد حین اجابت مزاج
- احساس سوزش و خارش علی‌الخصوص حین دفع مدفوع
- مشاهده ترک‌هایی عمیق بیرون رکتوم
- مشاهده برآمدگی در دهانه مقعد
افرادی که مبتلا به بواسیر هستند نیز یک یا چند مورد از علائم زیر را مشاهده خواهند کرد:
- احساس سوزش و خارش در ناحیه مقعد
- مشاهده توده‌های متورم و دردناک در ناحیه مقعد
- خونریزی مقعدی
- احساس دفع ناقص مدفوع
همان‌طور که مشاهده می‌کنید شقاق و بواسیر در علائمی چون درد، سوزش، خارش و خونریزی مقعدی با یکدیگر مشابه هستند. اما نحوه بروز این علائم با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال درست است که هم افراد مبتلا به بواسیر و هم افراد مبتلا به شقاق درد را تجربه خواهند کرد، اما میزان این درد متفاوت است. درد ناشی از بواسیر اغلب مدام و قابل تحمل است؛ فرد در تمام طول روز به طور مداوم دردی را در ناحیه مقعد احساس خواهد کرد. اما درد ناشی از شقاق یا فیشر آنال حین دفع مدفوع به صورت شدید و تیر کشنده‌ای احساس خواهد شد.
به عنوان بارزترین تفاوت میان شقاق و بواسیر می‌توان به شکل ظاهری آن‌ها اشاره کرد. بواسیر در نتیجه متورم شدن عروق خونی ایجاد میشود. پس این عارضه خود را با توده‌های متورم و ملتهب در ناحیه مقعد نشان می‌دهد. درحالی‌که شقاق یک زخم یا ترک عمیق در دیواره مقعد است.
در طول متن به صورت دقیق‌تری تفاوت‌های میان شقاق و بواسیر را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
تشخیص شقاق و بواسیر
آنچه در این مقاله می خوانید - کلیک کنید
برای تشخیص این دو بیماری از یکدیگر ابتدا لازم است که با بیماری شقاق و بواسیر به خوبی آشنا باشید. منظور از بواسیر یا هموروئید اتساع و گشاد شدن عروق در ناحیه مقعد است. بواسیر زمانی بروز می‌کند که فشار زیادی به عروق این ناحیه وارد شود. این فشار می‌تواند ناشی از یبوست، زور زدن حین دفع مدفوع و یا حتی نشستن‌های طولانی مدت باشد. بواسیر دارای دو نوع داخلی و خارجی است. این دو نوع بواسیر با علائمی چون درد، سوزش و خارش همراه هستند و در مراحل پیشرفته‌تر، بواسیر خارجی خود را با زائده‌‌های گوشتی بیرون زده نمایان می‌کند.
اما بیماری شقاق که آن را با نام‌های دیگری چون فیشر آنال یا ترک مقعدی نیز می‌شناسیم به ایجاد شدن زخم‌های عمیق و طویلی در دیواره مقعد گفته میشود. ناحیه مقعد ناحیه‌‌ای حساس و سرشار از عصب است از همین‌رو زخم‌های شکل گرفته در این ناحیه بر اثر شقاق معمولا ملتهب و همراه با خارش هستند. توجه داشته باشید که مانند بواسیر علائمی چون خارش، سوزش، درد و خونریزی با شقاق نیز همراه خواهد بود. بنابراین تشخیص شقاق از بواسیر به کمک علائم به تنهایی کافی نیست. برای درک بهتر تفاوت شقاق و بواسیر به نکات زیر توجه داشته باشید.
| تفاوت شقاق و بواسیر | نحوه درد | شکل ظاهری | شیوه درمان |
| شقاق | مقطعی و تیر کشنده | مشاهده زخم یا شکاف عمیق در دیواره مقعد | شقاق اغلب به درمان‌های خانگی پاسخ مثبت می‌دهد. |
| بواسیر | مداوم | مشاهده زائده‌ها و بافت‌های گوشتی بیرون زده از مقعد | بواسیر اغلب به مداخله‌های دارویی و پزشکی نیاز پیدا می‌کند. |
تفاوت شقاق با بواسیر در نحوه درد
یکی از بارزترین تفاوت‌هایی که میان این دو بیماری وجود دارد، نحوه دردی است که فرد مبتلا احساس می‌کند. بطور مثال فردی که به بواسیر مبتلا است، درد را در تمام طول روز به صورت مدام احساس می‌کند. این درد می‌تواند حین اجابت مزاج و یا نشستن و برخاستن شدیدتر شود.
اما دردی که فرد مبتلا به فیشر آنال یا شقاق احساس می‌کند به صورت مقطعی و تیر کشنده است. این درد معمولا حین اجابت مزاج به صورت مقطعی احساس میشود.
البته توجه داشته باشید که علائمی چون درد بسته نوع هموروئید می‌تواند تغییر کند. به عنوان مثال افرادی که مبتلا به بواسیر داخلی هستند در ابتدا ممکن است عارضه با هیچگونه نشانه و علامتی همراه نباشد.
اما تفاوت شقاق و بواسیر این است که اگر فردی مبتلا به شقاق باشد، در همان ابتدای شروع بیماری نیز حین دفع مدفوع احساس درد می‌کند. به خاطر داشته باشید که دردهای مقطعی ناشی از شقاق می‌تواند بسیار تیر کشنده و شدید شوند.
تفاوت شقاق و بواسیر در ظاهر
از دیگر تفاوت‌های بارزی که میان این دو بیماری شایع وجود دارد می‌توان به تفاوت در شکل ظاهری آن‌ها اشاره کرد. اگر عکس بواسیر را مشاهده کنید متوجه خواهید شد که هموروئید در واقع بیرون زدگی بافت‌های گوشتی از مقعد است. بواسیر داخلی نیز از آنجایی که منجر به تورم عروق میشود با معاینه و لمس قابل تشخیص خواهد بود. در حالی که شقاق یک شکاف یا زخم طولی در دیواره مقعد است؛ زخم‌هایی که متورم و ملتهب هستند.
از همین‌رو می‌توان گفت عمده‌ترین تفاوت میان این دو بیماری، نحوه ظاهر شدن آن‌ها است. بنابراین اگرچه که بواسیر و شقاق در یکسری علائم مانند درد و سوزش با یکدیگر مشابه هستند اما با توجه به شکل ظاهری به راحتی قابل تشخیص خواهند بود.
فرق بین شقاق و بواسیر در نحوه درمان
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که درمان‌های خانگی برای شقاق و بواسیر منجر به بهبودی قطعی نمی‌شوند و تنها علائم ناشی از بیماری چون درد و سوزش را کاهش می‌دهند. با این حال به عنوان تفاوتی که این دو با یکدیگر دارند می‌توان گفت که درمان‌های خانگی در بهبود شقاق موثرتر از بواسیر است.
به عبارتی در اغلب مواقع شقاق را می‌توان با روش‌های خانگی درمان کرد درحالی‌که بواسیر اگر پیشرفته باشد دیگر به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد و باید مداخله‌های دارویی و پزشکی را به کار گرفت. چنانچه علائمی ناشی از شقاق را مشاهده کردید می‌توانید با راهکارهای خانگی جلوی ملتهب‌تر شدن زخم‌ها را بگیرید.
امکان ابتلای همزمان به شقاق و بواسیر
آیا امکان دارد فردی به صورت همزمان هم به شقاق و هم به بواسیر مبتلا باشد؟ همان‌طور که کمی پیش‌تر هم ذکر شد، افراد مبتلا به شقاق تنها حین دفع مدفوع درد و سوزش را احساس خواهند کرد درحالی‌که مبتلایان به بواسیر ممکن است در تمام طول روز احساس درد در ناحیه مقعد داشته باشند.
با این وجود چنانچه شخصی هر دوی این علائم را با یکدیگر داشته باشد، ممکن است همزمان به بواسیر و شقاق مبتلا شده باشد.
توجه داشته باشید که اصلی‌ترین علت ابتلا به این دو بیماری مقعدی، وارد شدن فشار بیش از حد از به ناحیه رکتوم است. از همین‌رو اگر فشار بسیار زیادی به عروق این ناحیه وارد شود، ممکن است بواسیر و شقاق هر دو با هم بروز کنند که بسیار دردناک و آزاردهنده میشود.
به همین خاطر توصیه میشود قبل از پیشرفته شدن بواسیر یا عمیق‌تر شدن زخم‌های ناشی از شقاق برای درمان اقدام کنید.