بواسیر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقعدی است که برخلاف تصور عموم حتی در کودکان نیز امکان بروز دارد. درست است که بواسیر یا هموروئید بیشتر افراد بزرگسال را درگیر می‌کند اما کودکان نیز به دلایلی چون رژیم غذایی نامناسب یا یبوست ممکن است مبتلا به بواسیر شوند.
مهمترین علت ابتلا به بواسیر در کودکان را می‌توان کم‌تحرکی کودکان دانست. اغلب کودکان مبتلا به بواسیر کودکانی بوده‌اند که تحرک زیادی نداشته و مبتلا به یبوست بوده‌اند.
یبوست مزمن و مداوم چه در کودکان و چه بزرگسالان منجر به آسیب دیدن عروق ناحیه مقعد می‌شود. بواسیر یا هموروئید نیز بر اثر متورم یا واریسی شدن عروق خونی این ناحیه ایجاد می‌شود. علاوه بر کم تحرکی و یبوست که از دلایل اصلی ابتلا به بواسیر به شمار می‌روند، از دیگر علل ابتلای کودکان به بواسیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نشستن طولانی مدت کودک بر روی سطوح سفت و سخت
- رژیم غذایی نامناسب و کم فیبر
- عدم نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی
علائم بروز بواسیر در کودکان
برای جلوگیری از ابتلای کودکان به هموروئید باید نسبت به علائمی که بروز بواسیر در کودکان را هشدار می‌دهند آگاه‌تر باشید. علائمی چون احساس درد و گریه کودک حین دفع مدفوع، احساس سوزش و خارش در ناحیه مقعد، خونریزی مقعدی، دل درد، تب و اسهال و یا متورم شدن دهانه مقعد باید مادران را نسبت به احتمال کودکان به بواسیر هوشیارتر کند.
چنانچه این علائم را در کودک مشاهده کردید می‌توانید با راهکارهای زیر تا حدود زیادی به تسکین علائم کمک کنید:
- از کمپرس سرد برای کاهش تورم و التهاب در ناحیه مقعد استفاده کنید.
- در صورت درد زیاد می‌توانید به کودک استامینوفن بدهید.
- در صورت ابتلای کودک به یبوست، به او ملین‌های طبیعی بدهید.
- رژیم غذایی کودک را سرشار از فیبر کنید.
- آب و مایعات بیشتری به کودک بدهید.
روش‌های درمان خانگی بواسیر در کودکان در اغلب مواقع جواب می‌دهد. برای پیشگیری از ابتلای کودک به بواسیر اجازه ندهید کودک تمام طول روز بی تحرک بماند و یا مدت زیادی بر روی صندلی توالت بنشیند. همچنین نشستن بر روی سطوح سخت و استفاده از دستمال‌های خشک و خشن برای پاک کردن ناحیه مقعد کودک، احتمال ابتلا به بواسیر را در او افزایش می‌دهد.
در طول مقاله به راه‌های تشخیص بواسیر در کودکان اشاره کرده‌ایم. چنانچه کودک درد زیادی را تحمل می‌کرد و یا دچار خونریزی مقعدی شد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
یکی از روش‌های درمان بواسیر کودکان در مواقعی که راهکارهای خانگی جواب نمی‌دهند لیزر بواسیر است.
دلیل بواسیر در کودکان چیست؟
همان‌طور که ابتدای مطلب ذکر شد، مبتلا شدن کودکان به بواسیر یا هموروئید می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. با این حال اگر کودکی دارید که هر نوبت برای دفع مدفوع تلاش زیادی می‌کند، باید نسبت به رژیم غذایی او توجه بیشتری داشته باشید چراکه وارد کردن فشار زیاد می‌تواند منجر به آسیب دیدن عروق خونی ناحیه مقعد کودک شود.
علت بعدی بروز بواسیر در کودکان نشستن‌های طولانی مدت و منظم کودک بر روی صندلی توالت است. لازم است که اجازه ندهید کودکان بیش از 10 دقیقه بر روی صندلی توالت بنشینند چراکه نشستن برای مدتی طولانی ممکن است منجر به جمع آوری خون و رکود در ناحیه لگن شود که این خود دلیلی برای ایجاد بواسیر است.
چنانچه رژیم غذایی کودک مناسب نباشد احتمال ابتلا به یبوست در کودک بیشتر می‌شود. فراموش نکنید که یبوست و بواسیر رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. هرچه احتمال ابتلا به یبوست در کودک بیشتر باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌های مقعدی چون بواسیر نیز افزایش می‌یابد.
عدم تحرک نیز از دیگر دلایل اصلی ابتلا به بواسیر در خردسالان است. چنانچه کودکتان تمایلی به جنب و جوش ندارد و به ندرت مشغول بازی می‌شود، احتمال ابتلا به بواسیر در او افزایش می‌یابد. از همینرو لازم است که کودک را برای تحرک و جنب و جوش بیشتر تشویق کنید.
همچنین تشکیل تومور در روده نیز می‌تواند منجر به ایجاد توده و در نهایت رکود خون در این ناحیه و بروز بواسیر شود.
بنابراین اگر کودک حین دفع مدفوع احساس درد و ناراحتی می‌کند برای بررسی علت این امر حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم بواسیر در کودکان
علائم هموروئید در کودکان و بزرگسالان تفاوتی با یکدیگر ندارند. با کمک جدول زیر می‌تواند نشانه‌های بروز بواسیر در کودکان را به موقع شناسایی کرده و برای درمان آن اقدام کنید.
| علائم بواسیر | درد در ناحیه مقعد و دل درد | خونریزی | سوزش و خارش | التهاب و تورم | احساس دفع ناقص مدفوع |
| کودکان | احساس درد شدید همراه با گریه کودک حین دفع مدفوع- کودک ممکن است دل درد نیز داشته باشد. | مشاهده خون قرمز رنگ بر روی کاسه توالت | از اصلی‌ترین علائم ابتلا به بواسیر در کودکان خارش در ناحیه مقعد است. | احساس تورم یا یک توده سفت در نواحی مقعد | تحریک و درد در اطراف مقعد مانع از دفع کامل مدفوع توسط کودک می‌شود. |
| بزرگسالان | احساس درد مداوم در طول روز- افراد بزرگسال در اثر ابتلا به بواسیر معمولا دل درد نخواهند داشت | حین دفع مدفوع ممکن است بر روی دستمال کاغذی یا کاسه توالت مقداری خون مشاهده شود. | بزرگسالان اغلب حین اجابت مزاج سوزش و خارش را احساس می‌کنند. | بزرگسالان نیز التهاب و تورم عروق خونی در خارج از رکتوم را احساس خواهند کرد. | افراد بزرگسال نیز در اثر ابتلا به بواسیر احساسی مانند دفع ناقص مدفوع خواهند داشت. |
بواسیر در کودک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بواسیر یا هموروئید در کودکان را با کمک روش‌های مختلفی می‌توان تشخیص داد. مهمترین موضوعی که مادران باید به آن توجه داشته باشند، هوشیار بودن نسبت به علائم کودک است. چنانچه کودک از دفع مدفوع خودداری کرده و یا حین اجابت مزاج گریه می‌کند، باید برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
با کمک روش‌های زیر می‌توان بواسیر در کودکان را تشخیص داد.
- معاینه روده: پزشک برای اطمینان از عدم وجود هرگونه ناهنجاری و توده‌‌ای در روده، قسمت انتهایی روده کودک را مورد معاینه قرار می‌دهد.
- آندوسکوپی: یک لوله توخالی که داخل مقعد قرار داده می‌شود و با کمک آن می‌توان بواسیر داخلی را تشخیص داد.
- پروکتوسکوپی: لوله‌ای که پزشک با کمک آن تمام قسمت‌های روده راست را معاینه می‌کند.
- کولونوسکوپی: روشی که با کمک آن پزشک می‌تواند کل روده بزرگ را معاینه کند. با این روش هرگونه رشد غیر طبیعی، زخم یا بافت ملتهب داخل روده قابل تشخیص خواهد بود.
- سیگموئیدوسکوپی: از دیگر روش‌های بررسی روده بزرگ است که با کمک آن می‌توان علت درد شکم، یبوست و خونریزی مقعدی را تشخیص داد.
پیشگیری از بواسیر کودکان
از آنجایی که بواسیر در کودکان می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد توصیه می‌کنیم به دستورالعمل‌های پیشگیری از ابتلا به بواسیر در خردسالان توجه داشته باشید و در صورت مشاهده هرگونه علائمی سریعا به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از ابتلای کودکان به بواسیر راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- بهداشت ناحیه مقعد کودک باید رعایت شود. توجه داشته باشید که این ناحیه همیشه تمیز و خشک باشد.
- کودک را برای تحرک و جنب و جوش بیشتر در طول روز تشویق کنید.
- در برنامه غذایی کودکان انواع میوه‌جات، سبزیجات و حبوبات را بگنجانید.
- کودک در طول روز حداقل باید 8 لیوان آب و مایعات بنوشد.
- در صورت ابتلا به یبوست اجازه ندهید این یبوست طولانی مدت شود؛ چنانچه کودک به یبوست مبتلا شد باید ملین‌های طبیعی مصرف کند.
- برای پاک کردن ناحیه مقعد کودکان از دستمال مرطوب استفاده کنید و هیچگاه این ناحیه را با دستمال‌های خشک و زبر آزرده نکنید.
- اجازه ندهید کودکتان برای مدت زمانی طولانی بر روی سطوح سخت بنشیند. بهتر است صندلی‌هایی که نشیمنگاه نرم‌تری دارند را برای کودک انتخاب کنید.
- چنانچه ناحیه مقعد کودک ملتهب شده و یا کودک در این ناحیه احساس خارش می‌کند می‌توانید برای تسکین از کمپرس سرد استفاده کنید.
درمان هموروئید در کودکان
بهترین روش‌های درمانی بواسیر در کودکان، روش‌های طبیعی هستند چراکه هیچ عارضه‌ای برای کودک به دنبال نخواهند داشت.
توجه داشته باشید که به هیچ عنوان از پماد آنتی هموروئید به صورت خودسرانه برای درمان بواسیر کودک استفاده نکنید. برخی از پمادهای آنتی هموروئید برای کودکان ممنوع هستند. از همینرو در صورت مشاهده علائمی مبنی بر بروز بواسیر می‌توانید با کمک راهکارهای خانگی این علائم را تا میزان زیادی کاهش دهید.
روش‌های درمان خانگی بواسیر در کودکان عبارت است از:
- رژیم غذایی کودک را از فیبر غنی کنید.
- مطمئن باشید که بدن کودک هیدراته است.
- در صورتی که کودک درد زیادی دارد می‌توانید برای کاهش درد به او استامینوفن دهید.
- استفاده از کمپرس سرد در کاهش درد، التهاب و تورم ناحیه مقعد موثر خواهد بود.
اگر در همان ابتدای مبتلای کودک به بواسیر متوجه شوید به احتمال خیلی زیاد با کمک راهکارهای فوق می‌توان بواسیر کودک را در خانه درمان کرد. اما چنانچه درد و سوزش کودک حین اجابت مزاج بیشتر شد و بواسیر به اندازه‌ای پیشرفته شود که کودک دچار خونریزی مقعدی شود باید حتما به پزشک مراجعه کنید. پس از بررسی وضعیت بواسیر کودک پزشک بهترین شیوه درمانی را پیش خواهد گرفت.
در مواردی ممکن است با برخی از پمادهای آنتی هموروئید که مخصوص کودکان است این بیماری درمان شود و در برخی مواقع نیز برای درمان هموروئید کودکان نیاز به جراحی و لیزر بواسیر است.
آیا ابتلا به بواسیر در کودکان طبیعی است؟
به عنوان آخرین نکته لازم است بدانید که بواسیر در کودکان یک بیماری نادر و نه چندان شایع است. هرچند که احتمال ابتلا به یبوست در کودکان زیاد است، اما مادران باید نسبت به رفع هرچه سریع‌تر یبوست کودک هوشیار باشند. چنانچه کودک برای مدت زمانی طولانی گرفتار یبوست باشد و رژیم غذایی نامناسبی که دارد دائما او را در خطر یبوست قرار دهد، احتمال ابتلا به بیماری‌های دردناک مقعد مانند بواسیر افزایش می‌یابد.
از همینرو اگر مادران نسبت به علائم کودک چون گریه یا امتناع از دفع مدفوع آن‌ها هوشیار باشند و از طریق روش‌های موجود یبوست کودک را درمان کنند، کودک مبتلا به بواسیر نخواهد شد. در اغلب مواقع با رفع یبوست در کودک، بواسیر نیز به راحتی درمان می‌شود.
