بواسیر یا هموروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاه است که بسته به شدت و محل آن، به چهار درجه تقسیم میشود. آگاهی از این درجات میتواند نقش مهمی در انتخاب روش درمان مناسب داشته باشد؛ چرا که نوع درمان برای بواسیر درجه یک با درجه چهار کاملاً متفاوت است. در اینجا، با درجات مختلف بواسیر، علائم هر کدام، و روشهای درمان آن‌ها آشنا می‌شوید. اگر مشکوک به ابتلا هستید یا می‌خواهید بدانید کدام مرحله را دارید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
بواسیر چیست و چرا درجه‌بندی دارد؟
بواسیر به گشادشدگی و التهاب رگ‌های ناحیه مقعد گفته میشود که ممکن است داخلی یا خارجی باشد. بواسیر داخلی معمولاً بدون درد است اما میتواند خونریزی ایجاد کند. بواسیر خارجی نیز در اطراف مقعد دیده میشود و ممکن است دردناک و متورم باشد.
برای تشخیص شدت بیماری، پزشکان از درجه‌بندی چهارگانه استفاده می‌کنند:
- درجه 1: خفیف‌ترین نوع
- درجه 2: متوسط با بیرونزدگی برگشت‌پذیر
- درجه 3: بیرونزدگی نیازمند کمک برای برگشت
- درجه 4: شدیدترین حالت، با بیرونزدگی دائمی
بواسیر درجه یک | علائم و درمان
بواسیر درجه یک زمانی رخ می‌دهد که سیاهرگ‌های داخلی مقعد تنها کمی متورم شده‌اند اما بیرونزدگی ندارند. این نوع هموروئید معمولاً تنها با خونریزی خفیف (در هنگام اجابت مزاج) خود را نشان می‌دهد.
علائم و درمان بواسیر درجه 1:
بواسیر درجه ۱ معمولاً با علائمی مانند خون قرمز روشن روی دستمال یا مدفوع، خارش خفیف در ناحیه مقعد و احساس ناتمام بودن دفع ظاهر میشود. در این مرحله، درمان‌های خانگی مانند افزایش مصرف فیبر، نوشیدن آب کافی، عدم زور زدن هنگام دفع و استفاده از پمادها یا شیاف‌های آنتی‌هموروئید معمولاً مؤثر هستند. مرکز لیزر فوری بیتا در تهران نیز خدمات مشاوره‌ای تخصصی برای تشخیص دقیق بواسیر درجه یک ارائه می‌دهد و در صورت لزوم، درمان دارویی مناسب را پیشنهاد می‌کند.
بواسیر درجه دو | مرحله میانی اما برگشت‌پذیر
بواسیر درجه ۲ زمانی ایجاد میشود که توده بواسیری هنگام دفع از مقعد بیرون می‌زند اما به‌صورت خودبهخود به داخل بازمیگردد. از علائم آن می‌توان به بیرونزدگی مقعدی، خونریزی، سوزش، خارش و گاهی درد خفیف اشاره کرد. درمان در این مرحله بسته به شدت علائم، میتواند شامل داروهای موضعی یا خوراکی، درمان‌های خانگی با نظر پزشک و روشهای کمتهاجمی مانند بستن کش باشد. در بیتا کلینیک معمولاً از روشهای کمتهاجمی بهره گرفته میشود تا بیمار بتواند در همان روز به روال عادی زندگی بازگردد.
بواسیر درجه سه | زمانی که توده بازنمی‌گردد مگر با دست
بواسیر درجه ۳ زمانی رخ می‌دهد که توده بواسیری هنگام دفع بیرون می‌زند و دیگر به‌طور خودبهخود به داخل بازنمی‌گردد، اما با فشار دست قابل بازگرداندن است. این مرحله با علائمی مانند بیرونزدگی بزرگ، خونریزی گاه‌به‌گاه، درد، التهاب و خارش شدید همراه است. درمان‌های خانگی دیگر پاسخگو نیستند و روش‌هایی مانند لیزر بواسیر (که در بیتا کلینیک بسیار رایج است)، جراحی محدود در صورت عدم پاسخ به لیزر، و گاهی ترکیب درمان دارویی با لیزر پیشنهاد میشود. طبق گزارش‌های بیتا کلینیک، بیش از ۷۰٪ از مبتلایان به بواسیر درجه ۳ با لیزر، بدون بیهوشی و نیاز به بستری طولانی، درمان موفقی داشته‌اند.
بواسیر درجه چهار | شدیدترین نوع هموروئید
بواسیر درجه ۴ شدیدترین حالت این بیماری است که در آن توده بواسیری به‌طور دائمی خارج از مقعد باقی می‌ماند و حتی با کمک دست نیز به داخل بازنمی‌گردد. علائمی مانند بیرونزدگی واضح، درد شدید و مداوم، خونریزی مکرر، خطر لخته شدن و احتمال بروز عفونت یا آبسه از مشخصه‌های این مرحله هستند. در چنین شرایطی، تنها درمان مؤثر شامل جراحی سنتی یا لیزر پیشرفته است. در مراکز تخصصی مانند بیتا کلینیک، لیزر نسل جدید بدون درد و بدون نیاز به بستری طولانی انجام میشود و با رعایت مراقبت‌های پس از عمل، از بازگشت مجدد بیماری جلوگیری میشود.
مقایسه درجات بواسیر در یک نگاه
| درجه بواسیر | بیرونزدگی | درمان مناسب |
|---|---|---|
| درجه ۱ | ندارد | دارویی و خانگی |
| درجه ۲ | دارد (برمی‌گردد) | کمتهاجمی یا دارویی |
| درجه ۳ | برگشت با دست | لیزر یا جراحی سرپایی |
| درجه ۴ | ثابت و دائمی | لیزر پیشرفته یا جراحی |
بواسیر داخلی در کدام درجات دیده میشود؟
بواسیر داخلی معمولاً در درجات یک تا چهار مشاهده میشود و این درجات نشان‌دهنده میزان پیشرفت بیماری هستند. در بواسیر درجه یک، رگ‌های داخلی متورم شده‌اند اما هنوز بیرونزدگی وجود ندارد. در درجه دو، توده بواسیری هنگام دفع بیرون می‌زند ولی خودبهخود بازمیگردد. در درجه سه، توده با فشار دست باید به داخل بازگردد و در درجه چهار، بواسیر به‌طور دائم بیرون مانده و برگشت‌پذیر نیست. بواسیر داخلی معمولاً بدون درد است، اما با پیشرفت آن، علائمی مانند خونریزی، خارش و ناراحتی شدیدتر میشود. تشخیص و درمان به‌موقع در کلینیک‌هایی مانند بیتا کلینیک بسیار مؤثر است.
بواسیر ترومبوزه در کدام درجه دیده میشود؟
بواسیر ترومبوزه معمولاً در بواسیر خارجی و در درجات پیشرفته‌تر مانند درجه سه و چهار دیده میشود، هرچند ممکن است در برخی موارد حاد حتی در بواسیر درجه پایین نیز ایجاد شود. در این حالت، لخته خون در داخل عروق بواسیری تشکیل شده و باعث تورم، درد شدید، التهاب و گاه تغییر رنگ ناحیه میشود. بواسیر ترومبوزه نیاز به درمان فوری دارد، چرا که میتواند با عفونت یا نکروز همراه شود. کلینیک بیتا با بهره‌گیری از لیزر و تخلیه سرپایی ترومبوز، به بیماران در کاهش درد و جلوگیری از عوارض کمک می‌کند.
تشخیص درجه بواسیر چگونه انجام میشود؟
تشخیص دقیق درجه بواسیر نیازمند معاینه توسط پزشک متخصص نشیمنگاه است. گاهی اوقات از روشهای تصویربرداری مانند آنوسکوپی یا پروکتوسکوپی استفاده میشود.
در کلینیک بیتا، مشاوره اولیه و معاینه تخصصی در فضای کاملاً بهداشتی و امن انجام میشود. مراجعه‌کننده میتواند بدون درد و خجالت، نوع بواسیر خود را مشخص کرده و راه درمان مناسب را انتخاب کند.
تأثیر سبک زندگی در پیشرفت یا کنترل درجات بواسیر
سبک زندگی نقش مهمی در پیشرفت یا کنترل درجات بواسیر دارد. عواملی مانند یبوست مزمن، نشستن طولانی‌مدت، کم‌تحرکی، رژیم غذایی کم‌فیبر و کم‌آبی بدن باعث فشار زیاد به ناحیه مقعد شده و درجات بواسیر را تشدید می‌کنند. در مقابل، مصرف کافی آب، استفاده از میوه و سبزیجات، فعالیت بدنی منظم و اجتناب از زور زدن هنگام دفع، به پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. رعایت این نکات، به‌ویژه در مراحل اولیه بواسیر، میتواند از نیاز به جراحی جلوگیری کند. در صورت مزمن شدن علائم، مراجعه به مراکز تخصصی مانند بیتا کلینیک توصیه میشود.
سخن پایانی
تفاوت بین درجات بواسیر فقط یک مسئله علمی نیست؛ بلکه به‌صورت مستقیم بر روند درمان، میزان درد، هزینه درمان و کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد. اگر دچار علائم بواسیر هستید، خوددرمانی را کنار بگذارید و برای تشخیص دقیق به یک مرکز معتبر مراجعه کنید.
مرکز لیزر فوری بیتا با بهره‌گیری از تکنولوژی روز، پزشکان باتجربه و محیطی مطمئن، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای درمان سریع، سرپایی و بدون درد بواسیر در تهران است. برای مشاوره رایگان می‌توانید همین حالا تماس بگیرید.