هموروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه مقعد است که بسیاری از افراد، حداقل یک‌بار در طول زندگی با آن روبه‌رو می‌شوند. گرچه در بسیاری از موارد، هموروئید می‌تواند با درمان‌های خانگی کنترل شود، اما در برخی شرایط مراجعه به پزشک ضروری است. در این مقاله به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم چه زمانی هموروئید از حالت عادی خارج می‌شود و نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد.
هموروئید چیست و چه علائمی دارد؟
هموروئید به گشاد شدن و التهاب عروق خونی اطراف مقعد گفته می‌شود که ممکن است داخلی یا خارجی باشد. علائم آن بسته به نوع و شدت متفاوت است، اما معمولاً شامل درد یا ناراحتی در ناحیه مقعد، خارش یا سوزش، خونریزی هنگام دفع، وجود توده یا برآمدگی در اطراف مقعد و ترشح مخاط یا حس دفع ناقص می‌شود. بسیاری از افراد هنگام مشاهده این نشانه‌ها برای نخستین بار، تصور می‌کنند مشکل به‌زودی به‌صورت خودبه‌خود برطرف خواهد شد، اما باید توجه داشت که برخی از این علائم ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشند که نیاز به بررسی و تشخیص تخصصی دارند.
چه زمانی مراجعه به پزشک برای هموروئید ضروری است؟
مراجعه به پزشک همیشه به‌عنوان مرحله‌ای مهم در فرآیند درمان تلقی می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین شرایطی که بیمار باید بدون تأخیر به متخصص مراجعه کند اشاره می‌کنیم:
1. خونریزی مکرر یا شدید
خونریزی از مقعد، حتی اگر کم باشد، نباید نادیده گرفته شود. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که خونریزی هنگام اجابت مزاج صرفاً ناشی از هموروئید است، در حالی که ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری نظیر سرطان کولورکتال یا شقاق مقعدی باشد.
در بیتا کلینیک، تشخیص دقیق علت خونریزی با استفاده از روش‌های تخصصی مانند آنوسکوپی و کولونوسکوپی صورت می‌گیرد.
2. درد شدید و پایدار
هموروئید معمولاً درد خفیفی دارد، اما اگر درد شدید و مداوم وجود داشته باشد، احتمال بروز هموروئید ترومبوزه یا دیگر عفونت‌های مقعدی وجود دارد. در این حالت، مراجعه فوری به پزشک توصیه می‌شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود.
3. توده یا برآمدگی‌های غیرعادی
اگر در اطراف مقعد توده‌ای احساس می‌کنید که به مرور زمان بزرگ‌تر شده، یا حالت سفتی دارد، احتمال وجود کیست، آبسه یا حتی تومور وجود دارد. تشخیص این موارد تنها با معاینه پزشک متخصص ممکن است.
4. علائم مقاوم به درمان خانگی
اگر پس از یک هفته درمان خانگی (مانند استفاده از پماد، حمام نشسته و تغییر رژیم غذایی) علائم بهبودی نداشته یا بدتر شده‌اند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. گاهی هموروئید در مراحل پیشرفته قرار دارد و تنها با درمان دارویی یا جراحی کنترل می‌شود.
5. اختلال در فعالیت روزانه
زمانی که درد، خارش، خونریزی یا دیگر علائم هموروئید مانع از انجام فعالیت‌های روزمره مانند نشستن، راه رفتن یا خواب می‌شود، مراجعه به مراکز تخصصی همچون کلینیک بیتا الزامی خواهد بود.
روش های تشخیص هموروئید در کلینیک
پزشکان برای تشخیص دقیق نوع و شدت هموروئید از روش‌هایی مانند معاینه فیزیکی جهت بررسی بیرون‌زدگی و تورم، آنوسکوپی برای مشاهده دقیق هموروئید داخلی، کولونوسکوپی به منظور رد سایر بیماری‌های روده و سونوگرافی اندورکتال برای ارزیابی لایه‌های داخلی مقعد استفاده می‌کنند. در بیتا کلینیک، تمامی این روش‌ها با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و بدون ایجاد درد برای بیمار انجام می‌شود.
درمان‌های رایج هموروئید
بسته به شدت و نوع هموروئید، پزشک یکی از روش‌های زیر را پیشنهاد می‌دهد:
- درمان دارویی: پمادها، شیاف‌ها، کرم‌های ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک‌ها
- لیزر درمانی: یکی از جدیدترین و مؤثرترین روش‌های درمانی که در کلینیک بیتا انجام می‌شود و بدون خونریزی و بستری است.
- اسکلروتراپی: تزریق ماده‌ای برای خشک کردن عروق گشادشده
- بستن باند کشی: مناسب برای هموروئید داخلی
- جراحی سنتی (هموروئیدکتومی): در موارد شدید و عودکننده توصیه می‌شود
عوارض مراجعه نکردن به پزشک
نادیده گرفتن علائم هموروئید می‌تواند باعث بروز عوارضی جدی شود که درمان آن‌ها پیچیده‌تر و زمان‌برتر خواهد بود، از جمله ترومبوز هموروئید خارجی که به‌دلیل لخته شدن خون ایجاد می‌شود، کم‌خونی ناشی از خون‌ریزی‌های مکرر، عفونت‌های ناحیه مقعد و مزمن شدن بیماری که ممکن است در نهایت نیاز به جراحی‌های سنگین و تهاجمی داشته باشد.
نقش پیشگیری و مراقبت های فردی
تا حد زیادی می‌توان با رعایت نکات ساده‌ای از بروز یا تشدید هموروئید جلوگیری کرد؛ از جمله مصرف فراوان فیبر از طریق میوه‌ها و سبزیجات، نوشیدن آب کافی، پرهیز از نشستن طولانی‌مدت، انجام حرکات نرمشی روزانه و خودداری از زور زدن هنگام دفع مدفوع. بیتا کلینیک به همه مراجعان خود توصیه می‌کند که حتی پس از بهبود علائم نیز به حفظ یک سبک زندگی سالم پایبند باشند تا از عود بیماری جلوگیری شود.
جمع‌بندی
هموروئید مشکلی رایج اما قابل کنترل است، به شرط آنکه در زمان مناسب به پزشک مراجعه شود. علائمی مانند خونریزی، درد مداوم، توده مشکوک، عدم پاسخ به درمان خانگی یا اختلال در فعالیت روزانه نباید نادیده گرفته شود. مراجعه به مراکز تخصصی مانند بیتا کلینیک نه تنها موجب تشخیص دقیق و درمان مؤثر خواهد شد، بلکه از عوارض خطرناک احتمالی نیز پیشگیری می‌کند.