غربالگری سرطان کولورکتال مسئله‌ای مهم و حیاتی برای یافتن داده‌های زودهنگام شکل‌گیری این سرطان است. سرطان کولورکتال، سومین سرطان شایع غیر پوستی است که مردان و زنان از همه گروه‌های قومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هر سال بیش از ۱۴۰,۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند و بیش از ۵۰,۰۰۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند.
خطر مادام‌العمر ابتلا به این سرطان برای مردان ۱ در ۲۳ (۴.۴ درصد) و برای زنان ۱ در ۲۵ (۴.۱ درصد) است. اگر فرد یا اعضای خانواده او سابقه سرطان کولورکتال داشته باشند، خطر ابتلا افزایش می‌یابد.
همچنین، سابقه شخصی سرطان سینه، رحم، تخمدان، یا پولیپ روده بزرگ نیز این خطر را بیشتر می‌کند. ابتلا به بیماری‌های کرون و کولیت اولسراتیو نیز پس از چند سال می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهد.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، این مقاله کلینیک بیتا را تا انتها مطالعه کرده و در صورت نیاز با متخصصان ما در تماس باشید.
چرا غربالگری سرطان کولورکتال انجام می‌شود؟
آنچه در این مقاله می خوانید - کلیک کنید
سرطان کولورکتال در مراحل اولیه معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند و این باعث می‌شود که بسیاری از افراد تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته نرسد، از وجود آن بی‌اطلاع باشند.
این سرطان اغلب به صورت پولیپ‌های خوش‌خیم در روده بزرگ آغاز می‌شود که می‌توانند پیش سرطانی یا غیر سرطانی باشند. با استفاده از آزمایش‌های غربالگری سرطان کولورکتال، این پولیپ‌ها قابل تشخیص و برداشت هستند که این کار می‌تواند از پیشرفت سرطان کولورکتال جلوگیری کند.
تشخیص و درمان زودهنگام این سرطان با جراحی در ۹۰ درصد موارد موفقیت‌آمیز است. در حالی که در مراحل پیشرفته‌تر، با بروز علائمی مانند خونریزی، تغییر در عادات روده یا درد شکمی، شانس درمان موفقیت‌آمیز کمتر از ۵۰ درصد می‌شود.
چه تست‌های غربالگری سرطان کولورکتال در دسترس هستند؟
یکی از آزمایش‌های مهم غربالگری، آزمایش خون مخفی مدفوع است که چندین نمونه مدفوع را برای بررسی خون مخفی که ممکن است ناشی از پولیپ کولورکتال یا سرطان باشد، تحلیل می‌کند. در صورت مثبت بودن این آزمایش، کولونوسکوپی مورد نیاز است.
کولونوسکوپی و تشخیص سرطان کولورکتال
کولونوسکوپی از یک ابزار بلند و انعطاف‌پذیر برای ارزیابی پوشش روده بزرگ و راست روده استفاده می‌کند. این روش امکان برداشت نمونه یا پولیپ‌های پیش سرطانی را فراهم می‌کند و به عنوان «استاندارد طلایی» در غربالگری سرطان کولورکتال شناخته می‌شود. سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر نیز به پزشک اجازه می‌دهد تا به یک سوم پایین روده بزرگ نگاه کند، اما در صورت مشاهده ناهنجاری، کولونوسکوپی لازم است.
سایر روش‌های غربالگری سرطان کولورکتال
روش‌های دیگری مانند تنقیه باریم کنتراست هوا، کولونوسکوپی مجازی و آزمایش DNA مدفوع نیز وجود دارند. تنقیه باریم کنتراست هوا از اشعه ایکس برای مشاهده پوشش روده بزرگ استفاده می‌کند و بیشتر در صورتی استفاده می‌شود که کولونوسکوپی کامل ممکن نباشد.
کولونوسکوپی مجازی با استفاده از سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود و در صورت پیدا شدن ناهنجاری‌ها، کولونوسکوپی لازم است. آزمایش DNA مدفوع نیز مدفوع را از نظر DNA پولیپ‌های پیش سرطانی یا سرطان کولورکتال بررسی می‌کند و در صورت مشاهده ناهنجاری، کولونوسکوپی ضروری است.
برخی از روش‌ها ممکن است مشابه روش‌های تشخیص بواسیر یا هموروئید باشند. برای اطلاعات بیشتر از اینکه چه چیزهای برای بواسیر ضرر دارد، مقالات مرتبط را در مجله کلینیک بیتا بخوانید.
در جدول زیر در یک نگاه این اطلاعات را برای شما آماده کرده‌ایم.
| تشخیص پولیپ‌ها | پولیپ‌ها می‌توانند پیش سرطانی یا غیر سرطانی باشند و با غربالگری قابل برداشت هستند. |
| جراحی در مراحل اولیه | ۹۰ درصد موارد سرطان کولورکتال اولیه با جراحی قابل درمان است. |
| علائم در مراحل پیشرفته | خونریزی، تغییر در عادات روده یا درد شکمی نشانه‌های مراحل پیشرفته هستند که درمان موفقیت‌آمیز کمتر از ۵۰ درصد است. |
| آزمایش خون مخفی مدفوع | نمونه‌های مدفوع را برای خون مخفی بررسی می‌کند؛ در صورت مثبت بودن، کولونوسکوپی لازم است. |
| کولونوسکوپی | ابزار بلند و انعطاف‌پذیر برای ارزیابی پوشش روده؛ استاندارد طلایی غربالگری. |
| سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر | بررسی یک سوم پایین روده بزرگ؛ در صورت مشاهده ناهنجاری، کولونوسکوپی نیز لازم خواهد بود. |
| تنقیه باریم کنتراست هوا | آزمایش اشعه ایکس برای مشاهده پوشش روده؛ بیشتر در صورت عدم امکان کولونوسکوپی کامل استفاده می‌شود. |
توصیه‌های غربالگری سرطان کولورکتال چیست؟
برای افرادی که هیچ فاکتور خطری ندارند، غربالگری از سن ۴۵ سالگی شروع می‌شود. انجام کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یک بار استاندارد طلایی در نظر گرفته می‌شود. جایگزین‌های قابل قبول برای کولونوسکوپی شامل آزمایش DNA مدفوع که هر ۳ سال یکبار انجام می‌شود یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر هر ۵ سال یکبار همراه با آزمایش خون مخفی سالانه مدفوع انجام می‌شود.
افرادی که یکی از بستگان نزدیک (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به سرطان کولورکتال یا پولیپ دارند، غربالگری را در سن ۴۰ سالگی یا ۱۰ سال قبل از کوچک‌ترین سنی که یکی از بستگان در آن تشخیص داده شده است، آغاز می‌کنند. این بیماران اغلب هر ۵ سال یک بار تحت غربالگری قرار می‌گیرند، حتی اگر آزمایش آنها نرمال باشد
انواع کمتر شایع سرطان ارثی روده بزرگ (سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی و پولیپ آدنوماتوز خانوادگی) ممکن است نیاز به غربالگری مکرر داشته باشند که از سنین بسیار پایین‌تری شروع می‌شود.
توصیه‌های نظارتی چیست؟
افرادی که پولیپ‌های پیش سرطانی را به طور کامل برداشته‌اند، بسته به اندازه، نوع و تعداد پولیپ‌های یافت شده، باید هر ۳ تا ۵ سال یک بار کولونوسکوپی انجام دهند. فاصله معاینه معمولاً به نوع رشد برداشته شده بستگی دارد. اگر پولیپ به طور کامل با کولونوسکوپی یا جراحی برداشته نشد، کولونوسکوپی دیگر باید در عرض ۳ تا ۶ ماه انجام شود.
اکثر بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال باید ظرف یک سال پس از برداشتن سرطان کولونوسکوپی انجام دهند. اگر قبل از جراحی کل کولون قابل بررسی نبود، کولونوسکوپی باید در عرض ۳ تا ۶ ماه انجام شود. اگر این کولوبوسکوپی طبیعی است، کولونوسکوپی باید هر ۳ تا ۵ سال یکبار انجام شود.
بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون به مدت ۸ سال یا بیشتر باید هر ۱ تا ۲ سال یک بار کولونوسکوپی با چندین بیوپسی انجام دهند.
بیوپسی، یا نمونه‌برداری، روشی است که در آن بافت یا سلول‌ها از بدن گرفته شده و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. به ندرت دیده می‌شود که این مسئله به جز برای تشخیص سرطان برای مسائلی از جمله کیست مویی یا شقاق استفاده شود.
