سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که تقریباً ۱۵ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال به گروهی از بیماری‌ها تعلق دارد که به عنوان اختلالات عملکردی دستگاه گوارش شناخته می‌شوند. در این بیماری‌ها، عملکرد روده‌ها ممکن است غیرطبیعی باشد، اما آزمایش‌های پزشکی هیچ مشکل ساختاری قابل تشخیصی را نشان نمی‌دهند. به عبارتی، علائم وجود دارد؛ اما علتی در ساختار فیزیکی روده‌ها یافت نمی‌شود.
درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS) معمولاً بر پایه مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. درمان‌ها می‌توانند شامل تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی، استفاده از داروها و روش‌های روان‌شناختی باشد. این بیماری نیاز به جراحی نخواهد داشت، با این حال برای یافتن شیوه مناسب درمان باید با پزشک در ارتباط باشید. شما می‌توانید برای رفع این بیماری با پزشکان حاذق مجموعه بیتا کلینیک در تماس باشید.
مدت زمان درمان برای از بین بردن علائم چقدر است؟
آنچه در این مقاله می خوانید - کلیک کنید
تسکین علائم IBS اغلب یک فرایند کند است. ممکن است شش ماه یا بیشتر طول بکشد تا بهبود قطعی قدردانی شود. صبر در برخورد با این مشکل بسیار مهم است. تمایل روده برای پاسخ به استرس همیشه وجود خواهد داشت. با توجه به رژیم غذایی مناسب و در برخی موارد استفاده از داروهای مناسب می‌توان علائم IBS را تا حد زیادی بهبود یا از بین برد.
عدم درمان IBS چه مشکلاتی به همراه دارد؟
IBS منجر به مشکلات جدی‌تری نمی‌شود و باعث سرطان، خونریزی یا بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو نمی‌شود. اگر کاری انجام نشود، علائم معمولاً ادامه خواهند داشت. علائم ممکن است بیایند و بروند، ممکن است با گذشت زمان بهتر یا بدتر شوند و ممکن است همچنان بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارند.
سوالات برای پزشک:
IBS چیست؟
چه چیزی باعث IBS می‌شود؟
آیا استرس باعث IBS می‌شود؟
چگونه IBS تشخیص داده می‌شود؟
آیا آزمایشهایی برای تایید IBS وجود دارد؟
آیا نیاز به کولونوسکوپی یا آزمایش‌های بیشتری دارم؟
آیا IBS می‌تواند منجر به سایر بیماری‌های جدی شود؟
گزینه‌های من برای درمان IBS چیست؟
آیا برخی غذاها بر علائم من تأثیر می‌گذارند؟
آیا علائم IBS من برطرف می‌شود؟
علائم سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
علائم سندرم روده تحریک پذیر از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. IBS یک بیماری طولانی مدت است، بنابراین علائم ممکن است بیایند و بروند و در طول زمان تغییر کنند. تب، سطوح پایین گلبول‌های قرمز خون، خونریزی مقعدی، و کاهش وزن غیر قابل توضیح از علائم یا نشانه‌های IBS نیستند و ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی پزشکی باشند.
علائم سندرم روده تحریک‌پذیر عبارت‌اند از:
- درد و گرفتگی شکم
- پر بودن
- گاز و نفخ
- تغییر در عادات روده، از جمله احساس انسداد یا فشردن روده بزرگ
- اسهال یا یبوست متناوب یا هر دو
علت خون در مدفوع، به دلیل IBS نمی‌تواند باشد. وجود خود ممکن است به دلایل مختلفی از جمله هموروئید، فیشر مقعدی، بیماری‌های التهابی روده (IBD)، پولیپ‌ها یا سرطان روده بزرگ باشد.
دلایل ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری پیچیده است که علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. با این حال، برخی از نظریه‌ها درباره علت و مکانیسم‌های این بیماری وجود دارد. در ادامه به توضیح این بخش پرداخته شده است:
| عملکرد غیرطبیعی روده | علائم IBS ممکن است به دلیل ارتباط غیرطبیعی بین سیستم عصبی و عضلات روده ایجاد شوند. این ارتباط غیرطبیعی می‌تواند باعث شود که روده‌ها به طور غیرطبیعی به تحریکات واکنش نشان دهند. |
| افزایش حساسیت | تنظیم غیرطبیعی ارتباط سیستم عصبی و عضله‌های روده منجر به افزایش «تحریک» یا حساسیت روده شود، به‌طوری‌که حتی تحریکات کوچک نیز می‌توانند باعث علائم شدید شوند. |
| انقباضات غیرعادی | ماهیچه‌های دیواره روده ممکن است هماهنگی خود را از دست بدهند و در زمان‌های خاص بیش از حد یا کمتر از حد طبیعی منقبض شوند. این انقباضات غیرعادی می‌توانند منجر به علائمی مانند درد شکمی و تغییرات در حرکات روده (مانند اسهال یا یبوست) شوند. |
| احساس انسداد | در حالی که هیچ انسداد فیزیکی واقعی در روده‌ها وجود ندارد، گرفتگی عضلات می‌تواند باعث ایجاد احساس انسداد در بیمار شود. این احساس ممکن است به دلیل انقباضات غیرعادی عضلات باشد که روده‌ها را به طور نادرست منقبض می‌کنند و باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شوند. |
عوامل خطر ابتلا به IBS
همه موارد زیر به عنوان عوامل خطر احتمالی IBS شناسایی شده‌اند:
- در زنان تقریباً دو برابر مردان شایع است
- فاکتورهای محیطی
- عوامل ژنتیکی
- فعالیت باکتری در روده
- رشد بیش از حد باکتری
- عدم تحمل/حساسیت غذایی
- تغییر توانایی روده برای حرکت آزاد
- روده‌های بیش از حد حساس
- تغییر در پردازش سیستم عصبی
- تغییر در تنظیم هورمونی
هموروئیدها می‌توانند به دلیل یبوست و فشار زیاد در ناحیه مقعد ایجاد شوند. افراد مبتلا به IBS که یبوست دارند ممکن است بیشتر به هموروئید مبتلا شوند. ورزش مناسب برای هموروئید می‌تواند بر میزان علائم IBS نیز تاثیر گذار باشد.
ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، یوگا و تمرینات کششی می‌توانند به بهبود گردش خون و کاهش فشار در ناحیه مقعد کمک کنند که ممکن است به کاهش علائم هموروئید نیز کمک کند.
تاثیر استرس بر سندرم روده تحریک پذیر
IBS ناشی از استرس یا اضطراب نیست و یک اختلال سلامت روان نیست. با این حال، استرس عاطفی ممکن است عاملی در شروع دوره‌های IBS باشد. بسیاری از افراد زمانی که عصبی یا مضطرب هستند علائم IBS بدتری را تجربه می‌کنند
تشخیص سندرم روده تحریک پذیر
هیچ آزمایشی نمی‌تواند تشخیص IBS را تأیید کند. شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی توسط جراح روده بزرگ و رکتوم، متخصص گوارش یا پزشک عمومی ضروری است. این کار برای رد شرایط جدی‌تر انجام می‌شود. دو معیار زیر برای تشخیص کمک‌کننده است:
- علائم (در بالا توضیح داده شد) حداقل سه روز در ماه به مدت سه ماه رخ می‌دهد
- ناراحتی IBS پس از اجابت مزاج یا دفع گاز بهبود می‌یابد
استرس و اضطراب باعث IBS نمی‌شوند، اما ممکن است باعث ایجاد دوره شوند یا علائم را بدتر کنند. درک اینکه IBS یک وضعیت پزشکی جدی نیست ممکن است به فرد اطمینان دهد و به کاهش هر گونه اضطراب اساسی در مورد تشخیص کمک کند. هدف از درمان تسکین علائم است. ممکن است قبل از یافتن یک رویکرد مؤثر، آزمون و خطا وجود داشته باشد.
شیوه‌های درمانی سندرم روده تحریک پذیر
- تمرین منظم
- بهبود عادات خواب
- کاهش استرس
- رفتاردرمانی
- فیزیوتراپی
- بیوفیدبک
- تکنیک‌های آرام سازی یا مدیریت درد
- پروبیوتیک‌ها
- تغییرات رژیم غذایی
نقش رژیم غذایی
فیبر غذایی می‌تواند نقش مثبت یا منفی در IBS داشته باشد. برای برخی افراد، فیبر زیاد می‌تواند نفخ را افزایش دهد و باعث درد شکم شود. برای دیگران، خوردن غذاهای سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش یبوست مزمن کمک کند. استفاده از دفتر خاطرات به مدت ۱۴ تا ۲۸ روز می‌تواند به شناسایی غذاها و فعالیت‌هایی که به نظر می‌رسد باعث تحریک یا بدتر شدن علائم می‌شوند کمک کند.
درمان دارویی سندرم روده تحریک پذیر
هیچ دارویی برای همه افراد قابل استفاده نیست. افراد مبتلا به IBS متوسط تا شدید ممکن است از داروهای تجویز شده استفاده کرده و بهبود پیدا کنند. داروهای ضد اسپاسم ممکن است به کنترل علائم کمک کنند.
سایر بیماران با تجویز داروهای ضدافسردگی در دوزهای پایین بهبود می‌یابند. برخی از بیماران با استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع یا داروهای ضداسهال تسکین پیدا می‌کنند. برای تشخیص دقیق و داروی مناسب ضروری است با پزشک در ارتباط باشید.
نکات مهم در طول درمان سندرم روده تحریک پذیر
داشتن IBS شما را در معرض خطر مشکلات جدی‌تری قرار نمی‌دهد. این بیماری باعث سرطان، خونریزی یا بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو نمی‌شود. با این حال، اگر خونریزی مقعدی یا کاهش وزن غیرقابل توجیه را تجربه کردید، باید در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.
هنگام مواجهه با این وضعیت، صبر کلیدی است. دستیابی به تسکین علائم IBS می‌تواند یک روند کند باشد. بهبود علائم ممکن است شش ماه یا بیشتر طول بکشد. اگر کاری انجام نشود، علائم ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند. این وضعیت ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد یا بدتر شود و همچنان بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد.
آیا سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند باعث فتق شود؟
فتق یا باد فتق چیست؟ فتق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از یک عضو داخلی از طریق یک نقطه ضعف یا سوراخ در دیواره عضلانی به بیرون رانده می‌شود. فتق‌ها می‌توانند در نقاط مختلف بدن رخ دهند و ارتباط مستقیمی با IBS ندارند، اگرچه علائم برخی فتق‌ها ممکن است با علائم گوارشی مشابه باشند.
سخن پایانی
اگرچه علت دقیق IBS هنوز ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که علائم این بیماری به دلیل مشکلات در عملکرد و ارتباط بین سیستم عصبی و عضلات روده رخ می‌دهد. این مشکلات می‌توانند منجر به افزایش حساسیت روده و انقباضات غیرطبیعی عضلات روده شوند که باعث درد و ناراحتی در بیماران می‌شود. درمان‌های موجود معمولاً بر مدیریت این علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران تمرکز دارند. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، با پزشکان مجموعه بیتا کلینیک در ارتباط باشید.
| مشخصه | توضیحات |
| نام بیماری | سندرم روده تحریک پذیر (IBS) |
| نوع بیماری | اختلال عملکردی دستگاه گوارش |
| علائم اصلی | درد یا ناراحتی شکمی، نفخ، تغییرات در عادات روده‌ای (اسهال، یبوست، یا ترکیبی از هر دو) |
| علت | علت دقیق ناشناخته؛ احتمالاً به دلیل ارتباط غیرطبیعی بین سیستم عصبی و عضلات روده |
| تشخیص | بر اساس علائم بالینی، آزمایش‌ها برای رد سایر بیماری‌ها (مانند بیماری التهابی روده و سرطان روده) |
| تفاوت با IBD | IBS یک اختلال عملکردی است و هیچ تغییر ساختاری در روده ندارد، در حالی که بیماری التهابی روده (IBD) یک بیماری التهابی با تغییرات ساختاری قابل مشاهده در روده است. |
