علائم بیماری شقاق چیست؟ چگونه تشخیص دهیم که به بیماری شقاق یا فیشر مقعد دچار شدهایم؟ در این مقاله از مجله پزشکی بیتا کلینیک قصد داریم تا به پاسخ این سوالات بپردازیم.
در صورت داشتن درد شدید در هنگام مدفوع، سوزش یا خارش یا مشاهده خون تازه در مدفوع سریعاً با پزشکان بیتا کلینیک تماس بگیرید. موارد گفته شده از نشانههای بیماری شقاق میتوانند باشند و باید بررسیهای لازم با سرعت بیشتری برای تشخیص بیماری صورت گیرد.
شقاق مقعدی چیست؟
در راستای بررسی علائم بیماری شقاق، ابتدا باید با این نوع بیماری و علت شکل گیری آن آشنا شوید. شقاق مقعدی به صورت یک آسیب یا پارگی در پوشش مجرای مقعد ایجاد میشود. این مسئله یکی از علتهای شایع درد مقعدی و خونریزی مقعدی به ویژه در هنگام اجابت مزاج است.
شقاق مقعدی (anal fissure) ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی رخ دهد. آسیب وارد شده به اندام مقعدی باعث ایجاد بیماری شقاق میشود، این آسیب به خصوص در اثر زور زدن برای دفع مدفوع سفت رخ میدهد که رژیم غذایی در شکلگیری آن میتواند تاثیر گذار باشد. عوامل بیماری شقاق در تمامی سنین ظاهر میشود و بهبود آن ممکن است به سرعت یا به آرامی انجام شود.
مقعد در اندام به مکانی گفته می شود که دهانه عضلانی انتهای دستگاه گوارش قرار گرفتهاست و مکاتی است که مدفوع از بدن خارج میشود. شقاق مقعدی در نوزادان بسیار شایع است امّا میتواند افراد در هر سنی را درگیر کند.
بیشتر شقاقهای مقعدی با درمانهای ساده مانند افزایش مصرف فیبر یا خیساندن اندام تحتانی در حمام آب گرم بهبود مییابند. برخی از افراد مبتلا به شقاق مقعدی ممکن است به دارو یا گاهی اوقات جراحی نیاز داشته باشند.
علائم بیماری شقاق چیست؟
شایعترین علائم که بسیاری از بیماران هنگام مراجعه به بیتا کلینیک با آن مواجه شدهاند، عبارتاند از:
- درد شدید هنگام مدفوع که میتواند تا چند ساعت ادامه داشته باشد
- سوزش یا خارش همراه با مدفوع
- ترکهای پوستی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
- خون در مدفوع به رنگ قرمز و تازه
برخی از افراد نیز ممکن است این موارد را نیز داشته باشند:
- اسپاسم عضلات مقعد
- وجود یک توده پوستی کوچک روی پوست در نزدیکی شقاق مقعدی
بیماری شقاق مقعدی چه حسی در بیماری ایجاد میکند؟
یکی از علائم بیماری شقاق که بسیاری از بیماران با آن رو به رو میشوند، احساس درد است. آنها پس از مدفوع کردن این درد را احساس میکنند، امّا درد برای چند دقیقه یا چند ساعت ادامه پیدا میکند. بیماران این درد را تیز، سوزان و برنده توصیف میکنند. برخی از افراد متوجه میشوند که درد به باسن، بالای ران یا پایین کمر آنها نیز رسیده است.
چگونه تشخیص دهیم به بواسیر دچار شدهایم یا شقاق مقعدی؟
علائم بیماری شقاق ممکن است مشابه هموروئید باشد و علل شکلگیری آنها نیز تا حدودی مشابه هستند و به راحتی میتوان یکی را با دیگری اشتباه گرفت. هر دو ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که برای مدفوع کردن به بدن خود فشار میآورید و هر دو میتوانند باعث خونریزی مقعد، درد مقعد و خارش شوند.
در حالی که بواسیر شایعتر است، شقاق مقعدی درد بیشتری را به همراه دارد. بواسیر همیشه باعث درد نمیشود، امّا 90 درصد بیماریهای شقاق باعث درد میشوند. درد ناشی از شقاق معمولاً به صورت دورهای رخ میدهد، در حالی که اگر بواسیر با درد همراه باشد، آن درد به صورت متداوم است.
علل بیماری شقاق مقعدی
علل شایع شقاق مقعدی عبارتاند از:
- یبوست و فشار وارد کردن در هنگام اجابت مزاج.
- اسهال طولانی مدت.
- دفع مدفوع بزرگ یا ست.
- زایمان.
دلایلی که کمتر شایع هستند:
- سرطان مقعد.
- HIV
- بیماری سل
- سفلیس
عوامل افزایش ریسک ابتلا به شقاق
علائم بیماری شقاق در برخی از افراد ممکن است بیشتر از دیگران بروز کند. عوامل ایجاد شقاق در زنان به دلیل زایمان بیشتر دیده میشود. همچنین سن در رخ دادن بیماری شقاق نقش مهمی دارد.
یبوست و بیماری کرون نیز ریسک ابتلا به بیماری شقاق مقعدی را افزایش میدهد. بیماری کرون یک نوع بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن مجرای روده میشود. این بیماری میتواند پوشش کانال مقعدی را برابر پارگی آسیبپذیرتر کند.
عوارض شقاق مقعدی
در صورت مشاهده علائم بیماری شقاق حتماً به پزشک مراجعه کنید. عدم توجه به این بیماری میتواند عوارضی را در پی داشته باشد.
- عدم بهبودی: شقاق مقعدی که در عرض هشت هفته بهبود نیابد، مزمن در نظر گرفته میشود و ممکن است نیاز به درمانهای بیشتری داشته باشند.
- عود کردن بیماری: زمانی که یک بار به بیماری شقاق مقعدی دچار میشوید، مستعد ابتلا به یک شقاق دیگر هستید.
- پارگی عضلات اطراف: شقاق ممکن است به حلقه عضلهای که مقعد شما را بسته نگه میدارد، گسترش پیدا کند. این عضله اسفنکتر (sphincter) داخلی مقعد نامیده میشود. اگر این اتفاق بیفتد بهبود شقاق مقعدی دشوارتر خواهد شد. شقاق بهبود نیافته میتواند به طور مداوم باعث ناراحتی در بیماری شده و نیاز به دارو یا جراحی برای کاهش درد یا برداشتن شقاق داشته باشد. هر چند باید نسبت به عوارض بعد از عمل شقاق آگاه باشید.
جلوگیری از بیماری شقاق
شما همیشه نمیتوانید مانع از شکلگیری بیماری شقاق شوید، امّا میتوانید با انجام اقدامات پیشگیرانه زیر خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
- خشک نگهداشتن ناحیه مقعد
- ناحیه مقعد را به آرامی با صابون ملایم و آب گرم تمیز نگه دارید.
- نوشیدن مایعات زیاد و خوردن غذاهای فیبردار و ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
- درمان فوری اسهال
- در صورت ابتلا به بیماری در نوزادان، پوشک را به طور مکرر تعویض کنید
درمان بیماری شقاق در تهران
در صورت مشاهده علائم این بیماری با پزشکان کارآزموده و با سابقه در تماس باشید. علائم بیماری شقاق به صورت درد، خون ریزی و سوزش و خارش در اطراف مقعد ظاهر میشوند. ساده انگاشتن آن میتواند در طولانی مدت مشکلات جدی ایجاد کند. درمان خانگی شقاق در صورتی امکان پذیر است که فیشر شدید نشده باشد.
برای جلوگیری از گسترش آن با پزشکان کلینیک بیتا در تماس باشید. شما میتوانید برای بهبود سریع و دریافت شیوههای درمانی موثر با مشاوران مجموعه کلینیک بیتا به شمارههای ۰۹۲۲۶۰۰۲۸۲۹ و ۰۹۱۹۵۵۰۵۹۰۰ تماس بگیرید.
سوالات متداول
بهترین درمان برای شقاق کدام است؟
پمادهای مخصوص به بیماری را تهیه کرده و حداقل به مدت 6 هفته یا تا زمانی که شقاق شما به طور کامل بهبود یابد، از آن استفاده کنید.
علائم اولیه شقاق چیست؟
گرفتگی در اطراف مقعد، خارش، درد پس از مدفوع و احساس ترک یا پارگی کوچک پوست در اطراف مقعد از علائم بیماری شقاق هستند.
آیا شقاق به خودی خود بهبود پیدا میکند؟
حدود نیمی از موارد با انجام نکات پزشکی ساده، بهبود پیدا میکنند. امّا در صورت عدم توجه به نکات و مراقبتها، شقاق ممکن است مشکلساز شود و به گزینههای درمانی؛ مانند جراحی نیاز داشته باشد.
